Η Μίνα Τρικάλη και η ατομική της έκθεση «Όταν σιγάζει το χρώμα…» στο Ηράκλειο στην Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία Ηρακλείου (Ε.Φ.Ε.Η.).
Συνέντευξη στον Στέλιο Κουνδουράκη
Η Μίνα Τρικάλη γεννήθηκε στα Τρίκαλα Θεσσαλίας και από το 1991 ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ανήκει στο Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό της Σχολής Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, τοποθετημένη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ-ΠΚ). Από το 1999, είναι υπεύθυνη αρχείων φωτογραφικής, γεωγραφικής τεκμηρίωσης, μελετών και εργασιών. Το 2010 γίνεται μέλος της Ε.Φ.Ε.Η. και το 2013 ξεκινά να συμμετέχει σε ελληνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις και βραβεία.
Το 2014 της απονεμήθηκε ο καλλιτεχνικός τίτλος «Artist FIAP» από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας FIAP (International Federation of Photographic Art). Αποτέλεσε μέλος κριτικής επιτροπής σε διαγωνισμούς καλλιτεχνικής φωτογραφίας που έγιναν στην Ελλάδα υπό την αιγίδα των τριών Παγκόσμιων Φωτογραφικών Ομοσπονδιών: FIAP (Παγκόσμια Ομοσπονδία Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας), GPU (Παγκόσμια Φωτογραφική Ένωση) και PSA (Φωτογραφική Ομοσπονδία της Αμερικής). Φωτογραφίες της έχουν δημοσιευτεί σε πολλές εκδόσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η πρώτη της ατομική έκθεση έγινε στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Τέχνη καθ’ οδόν» στο Ηράκλειο το 2019 με τίτλο “Το παιδί μέσα μας”.
Όπως λέει και η ίδια γυρνώντας το χρόνο πίσω… «Ήμουν παιδί όταν είδα τις πρώτες φωτογραφίες στη σερβάντα της γιαγιάς Ελένης! Ήταν ένα κουτί, γεμάτο με σκόρπιες φωτογραφίες ξενιτεμένων συγγενικών προσώπων στη μακρινή Αυστραλία. Αποτελούσε αγαπημένη συνήθεια να τις βλέπουμε μαζί και να μου διηγείται ιστορίες για τον κάθε εικονιζόμενο. Στη συνέχεια διάβαζα εικόνες για να ζωντανέψω ιστορίες με εκείνους τους άγνωστους πρωταγωνιστές. Κάθε φορά και διαφορετική ανάγνωση εικόνων, κάθε φορά και άλλη ιστορία. Ο θείος Γιώργος… η θεία Φούλα…». Και συνεχίζει… «Αυτές οι φωτογραφίες με γοητεύουν και με ακολουθούν έως σήμερα. Αυτές οι κιτρινισμένες εικόνες, φορτισμένες με συγκινήσεις αποχωρισμών, με τη χαρακτηριστική μυρωδιά του πολυκαιρισμένου χαρτιού, φυλαγμένες σε παλιά μπαούλα».
Τελικά πότε ήρθε η πρώτη σου επαφή με τη φωτογραφία;
Η πρώτη μου επαφή έγινε μοιραία θα έλεγα το 2001 όταν ασχολήθηκα με την αρχειοθέτηση του φωτογραφικού αρχείου του ΜΦΙΚ-ΠΚ. Αρχικά μόνο παρατηρήτρια και χωρίς εμπλοκή στη φωτογραφική διαδικασία. Γύρω στο 2004 αγοράζω την πρώτη μου μηχανή. Όπως οι περισσότεροι, έτσι κι εγώ φωτογράφιζα σε κάθε ευκαιρία τις οικογενειακές μας συναντήσεις για να διατηρήσω τις στιγμές. Η ουσιαστική μου όμως ενασχόληση, ξεκίνησε το 2010, όταν γράφτηκα στην Ε.Φ.Ε.Η. Έκτοτε αποτελώ ενεργό της μέλος, συνεχίζοντας ένα εσωτερικό ταξίδι, ζωτικής σημασίας.
Τι είναι για σένα η φωτογραφία μετά από τόσα χρόνια που ασχολείσαι με αυτή με ποικίλους τρόπους;
Η φωτογραφία έγινε το προσωπικό μέσο για να επικοινωνώ τις βαθύτερες σκέψεις μου και να εκφράζω τα πιο μύχια συναισθήματά μου. Αποτελεί “μαγικό ραβδί” με το οποίο πλάθω ιστορίες και ανασύρω βιώματα. Είναι ο τρόπος έκφρασής μου, το καταφύγιό μου ώρες – ώρες θα έλεγα, καθώς και η πυξίδα σε ένα ατέλειωτο άλλα όχι μοναχικό ταξίδι.
«Όταν σιγάζει το χρώμα…» τίτλος έκθεσης στην οποία βρισκόμαστε, πείτε μας γιατί αυτός ο τίτλος και τι θα δει ο επισκέπτης;
Οι εικόνες της έκθεσης καταγράφουν αναμνήσεις, προσωπικές μου σκέψεις, αφηγούνται. Διαβάζοντας τις ποιητικές συλλογές «Της θάλασσας» και «Θέαση εντός», της αγαπημένης μου φίλης, Λιούμπιτσας Αγγελικής Καρδάκη, διαπίστωσα πως παρόμοια συναισθήματα εμπεριέχονταν σε ποιήματά της. Νοσταλγία, απουσία, ανείπωτα… Έτσι αποφάσισα να παντρέψω τους τρόπους έκφρασής μας και την ευχαριστώ θερμά για τη θετική της απάντηση στο κάλεσμα. Το προσδοκώμενο ζητούμενο? Οι εικόνες και οι στίχοι, το φως και οι σκιές να υφαίνουν αφηγήσεις ενεργοποιώντας το θεατή να κάνει πολλαπλές αναγνώσεις. Ο τίτλος θελήσαμε να αγκαλιάζει την επιλογή επεξεργασίας και παρουσίασης των έργων μου σε άσπρο-μαύρο, καθώς και την αίσθηση που αποκομίζει κανείς βλέποντας την έκθεση. Όταν σιγάζει το χρώμα…., ηχογραφούνται σιωπές, αναδύονται συναισθήματα, νοηματοδοτούνται βιώματα. Όταν σιγάζει το χρώμα…., το μελανόλευκο αντηχεί, μνημονεύει απουσίες και χρωματίζει προσμονές.
Κα Λιούμπιτσα Αγγελική Καρδάκη επί της ευκαιρίας που βρίσκεστε μαζί μας, μπορείτε να μας πείτε πως προέκυψαν τα κείμενα που συνοδεύουν τις φωτογραφίες; Βλέπουμε ότι ολοκληρώνουν τις περισσότερες φορές σκέψεις που έρχονται υπερβολικά εύκολα.
Οι στίχοι που επέλεξε η Μίνα δίπλα σε κάθε ενότητα φωτογραφιών, αποτελούν μία από τις προσωπικές της αναγνώσεις που πάντρεψαν την εικόνα με το λόγο. Ως κομμάτια που απαρτίζουν κυρίως μία ενότητα με τίτλο «Της θάλασσας», εξιστορούν ένα προσωπικό βίωμα, επομένως λειτουργούν τελείως διαφορετικά μέσα στη συλλογή από ότι στη συγκεκριμένη σταχυολόγηση που μοιάζουν να λεκτικοποιούν το αυτονόητο. Με τη Μίνα έχουμε συχνά κοινή ματιά που πηγάζει από ίδιας ποιότητας και εμβέλειας συναισθήματα, ακόμα και αν η θέασή μας μπορεί κάποιες φορές να είναι διαφορετική. Με τιμάει ιδιαίτερα και την ευχαριστώ από καρδιάς όταν σκέψεις μου συνδιαλέγονται με το έργο της, με έναν κόσμο τόσο πλούσιο και αισθαντικό, γεμάτο αφηγήσεις και σημαίνουσες στίξεις, τόσο ιδιαίτερο, αποκτώντας όλο και περισσότερο έναν αναγνωρίσιμο πλέον τρόπο ικανό να την ταυτοποιεί και να την ξεχωρίζει.
Ας επιστρέψουμε σε εσάς κα Μίνα. Πείτε μας πόση διαφορά έχουν σε δυναμική οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τις έγχρωμες και πού σας αρέσει να χρησιμοποιείτε το ασπρόμαυρο;
Ζούμε σε έναν κόσμο χρωμάτων και αυτό έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε. Το χρώμα στη φωτογραφία προσφέρεται για να αποδώσει ρεαλισμό ενώ το ασπρόμαυρο για μια διαφορετική ερμηνεία. Η απουσία χρώματος μας αναγκάζει να σκεφτούμε αλλιώς τον τόνο, την υφή και το φως της φωτογραφίας, κάνοντας την εστίαση στο περιεχόμενό της να είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν αισθάνομαι ότι κάποιο από τα δύο είναι «η καλύτερη επιλογή» για μια εικόνα. Όπως η ομορφιά, έτσι και το χρώμα στο κάδρο της φωτογραφίας είναι υποκειμενικό στο μάτι τόσο του δημιουργού όσο και του θεατή. Κάποια θέματα αναδεικνύονται καλύτερα έγχρωμα γιατί αντλούν την έντασή τους κυρίως από το χρώμα.
Η απάντησή μου λοιπόν, είναι εκεί που η ασπρόμαυρη απόδοση προσφέρει καλύτερη συναισθηματική σύνδεση της φωτογραφίας με τον θεατή και αυξάνει την αφήγηση σε αυτή. Εκεί που το ασπρόμαυρο δυναμώνει την εσωτερική μου φωνή και με αυτή μπορώ να αφηγούμαι ιστορίες με το δικό μου τρόπο. Εκεί που σιγάζει το χρώμα και υπονοείται το μη λεχθέν.
Τι εντυπώσεις αποκομίσατε από την συμμετοχή σας σε ελληνικούς και διεθνής διαγωνισμούς;
Αποφάσισα να συμμετέχω στον πρώτο φωτογραφικό διαγωνισμό γιατί θεώρησα ότι αυτός ήταν ένας τρόπος ώστε να έχω στοχευμένα θέματα για φωτογράφιση, να εμπνέομαι και να εξελίσσω το φωτογραφικό μου επίπεδο βλέποντας εικόνες άλλων διακεκριμένων φωτογράφων. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη χαρά μου όταν το 2012 πήρε το 1ο μου χρυσό βραβείο στο διαγωνισμό Ελλάδα-Κύπρος η φωτογραφία με τίτλο “Σπασμένο παράθυρο”. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη. Ένιωσα ότι ενδιαφέρει
η οπτική μου ματιά και πως και σε άλλους “μίλησε” η εικόνα μου κάνοντάς τους να νιώσουν το ίδιο συναίσθημα με εμένα, όταν απαθανάτιζα τα θλιμμένα κοριτσίστικα μάτια πίσω από το σπασμένο παράθυρο…
Το πάθος για τη φωτογραφία και η αναγνώριση, μου έδωσε κίνητρο να συνεχίσω, πράγμα το οποίο μου πρόσφερε όλα αυτά τα χρόνια μεγάλες χαρές και περισσότερες συγκινήσεις. Και για αυτό είμαι απίστευτα ευγνώμων!
Επιτρέψτε μου να ξεχωρίσω τις 2 πανελλήνιες διακρίσεις μου. Αυτή του 2014, όπου σε διαγωνισμό της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας στην οποία βραβεύτηκα ως η καλύτερη φωτογράφος του διαγωνισμού, έλαβα ως έπαθλο μια καινούρια φωτογραφική μηχανή. Έτσι κατάφερα να ανανεώσω της παλαιάς τεχνολογίας φωτογραφικό μου εξοπλισμό, και αυτή του 2021 στο διαγωνισμό «Οι εικόνες της πόλης μου», η οποία πέραν επίσης του σημαντικού επάθλου με γέμισε με εσωτερική δύναμη.
Η στιγμή που σας ανακοινώνεται το πρώτο βραβείο για τον διαγωνισμό «Οι εικόνες της πόλης μου», συναισθήματα;
Το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά για εμένα. Συμμετέχω στο διαγωνισμό για λόγους καθαρά εσωτερικούς, προσωπικής έκφρασης και ανάτασης. Η επιλογή της συγκεκριμένης φωτογραφίας γίνεται για να μεταφέρω στη δεδομένη στιγμή τη θετική σκέψη και τα συναισθήματα που ένιωσα κατά τη λήψη της. Σηματοδοτούσε για μένα την προσπάθεια με αίσιο αποτέλεσμα.
Ο μικρός “Winner” χωρίς κανέναν αντίπαλο, μόνο νικητής θα έβγαινε στα δικά μου μάτια, πετυχαίνοντας ή όχι το καλάθι. Αναμφισβήτητα όταν απέσπασα το Α’ Βραβείο με αυτή τη φωτογραφία το θεώρησα αχτίδα αισιοδοξίας και ήταν το “σημάδι” της καλής εξέλιξης.
Τι σας αρέσει να φωτογραφίζεται περισσότερο;
Μια σκιά, ένα βλέμμα, ένα ερωτηματικό σε κάτι που διαδραματίζεται μπροστά μου… Με εμπνέει οτιδήποτε αποπνέει συναίσθημα ή μου δίνει το ερέθισμα για τη γέννηση μιας αφήγησης. Μπορεί να είναι τοπίο, πρόσωπο ή στιγμές της καθημερινότητας. Τείνω νομίζω περισσότερο προς ανθρωποκεντρικές λήψεις. Μου αρέσει να δημιουργώ χαρακτήρες και να πλάθω τις ιστορίες τους! Με την ευκαιρία αυτή να ευχαριστήσω όλους όσους έχουν καταθέσει τα δυνατότερά τους συναισθήματα στα έργα μου. Εύχομαι να εισπράττουν χαρά ίση με τη δική μου όταν βλέπω το αποτέλεσμα.
Ποιες είναι οι συμβουλές που θα δίνατε σε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με την φωτογραφία, δύο τρία tips ενδεχομένως.
Θα μεταφέρω κάποιες από τις συμβουλές που μου έχουν δώσει και εμένα οι σημαντικοί δάσκαλοί μου, μιας και εγώ ακόμη μαθήτρια θεωρώ τον εαυτό μου. Να μελετάμε μεγάλους φωτογράφους, να διατηρούμε την προσωπική μας ταυτότητα και κυρίως να μας δίνει χαρά αυτό το ταξίδι!
Πόσο δύσκολη είναι η φωτογράφιση τοπίων και ποια είναι τα μυστικά ενός τέλειου φωτογραφικού landscape, αν υπάρχει;
Η φωτογράφιση τοπίων συνδυάζει τη χαρά του ταξιδιού, της ανακάλυψης νέων τόπων με τη δημιουργικότητα. Είναι όμως απαιτητική και είναι απαραίτητες οι τεχνικές γνώσεις… Δύσκολο να απαντήσω… Θα πω όμως ότι η κατάλληλη επιλογή του φωτός, η χρήση τριπόδου και ένας καινούργιος τρόπος με τον οποίο θα κοιτάξουμε και στη συνέχεια θα αποτυπώσουμε ένα μέρος κάνοντάς το πιο ενδιαφέρον απ’ ότι έχουμε ξαναδεί, βελτιώνουν το αποτέλεσμα της λήψης.
Θα δημιουργήσεις τις ιδανικές συνθήκες για να βγάλεις ένα κάδρο που έχεις στο μυαλό σου ή θα αφεθείς απλόχερα σε ό,τι σου προσφέρεται τυχαία;
Και τα δύο, ανάλογα με το σκοπό ή τις συνθήκες της φωτογράφισης. Στην έκθεση μου για παράδειγμα θα δει κανείς ένα βράχο, αναδυόμενο πρόσωπο στην αγκαλιά του τυχαίου κύματος, άλλα και
ανθρώπους με τους οποίους συναντήθηκα, συνεργάστηκα και κατέθεσαν την ψυχή τους για την απόδοση του συναισθήματος που ήθελα να αποτυπώσω.
Επόμενοι στόχοι; Επιθυμίες;
Ευτυχώς η φωτογραφία ούτως η αλλιώς θα συνεχίσει να απασχολεί τον περισσότερο χρόνο μου σε καθημερινή βάση και λόγω της δουλειάς μου. Ανυπομονώ όμως για την ολοκλήρωση και την παρουσίαση ενός πολύ ιδιαίτερου project, του οποίου η ιδέα γεννήθηκε τον περασμένο Μάρτιο και ετοιμάζεται με πολύ αγάπη και ευαισθησία από τότε. Επιθυμώ υγεία (το πολυτιμότερο δώρο για μένα και τους αγαπημένους μου). Ευχή μου να συνεχίζω με τις εικόνες μου να ξυπνώ συναισθήματα και να μοιράζομαι τη θέα του κόσμου από το δικό μου σπασμένο παράθυρο.
Ευχαριστούμε πολύ γι αυτή τη συνάντηση και την υποδοχή σας. Καλή επιτυχία στην έκθεση και σε ό,τι κάνετε.
Θερμές ευχαριστίες σε εσάς κε Κουνδουράκη και στο BEST magazine για την τιμή για τη χαρά της συνομιλίας μας!
Ενδεικτική δουλειά της φωτογράφου μέσα από το site :
