Η έκθεση ζωγραφικής των δημιουργών Αντώνη Αλιβρούβα, Κατερίνας Γεωργαντά Μαρίας Κοκκίνη, Κατερίνας Ραπάνη φιλοξενείται σε ένα σπουδαίο ιστορικό αρχιτεκτόνημα της πόλης του Αγίου Νικολάου, στο αρχοντικό “Δαμανάκη”, στον παλαιό οικισμό της πόλης , στον χαρακτηριστικό της πεζόδρομο και ήδη έχει προσελκύσει το μεγάλο ενδιαφέρον όλων, επισκεπτών και πολιτών του τόπου.
Στην έκθεση σύγχρονης τέχνης «ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 2ΣΥΝ2» η δημιουργική συνέργεια των δύο Δήμων της Κρήτης του Δήμου Χανίων και του Δήμου Αγίου Νικολάου, με την επιστημονική ευθύνη του Μουσείου Σχολικής Ζωής και με την επιμέλεια των Γιώργου Ορφανίδη και Μαρίας Δρακάκη, επιχειρεί να ακτινοβολήσει με την εικαστική τέχνη ως έκφραση και επικοινωνία, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, σε κάθε διαφορετικό κώδικα επικοινωνίας.
Η πρωτότυπη εικαστική έκθεση εντάσσεται στο εγχείρημα «ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ 2» του Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων. Το εγχείρημα αποτελεί ενότητα βραχύχρονων εικαστικών εκθέσεων σε χώρους εκτός του Μουσείου, οι οποίες επιχειρούν να τεκμηριώσουν στην κοινότητα την αξία της συμπερίληψης, θέτοντας τη διαφορετικότητα σε διάλογο «ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ», προβάλλοντας την ως πολιτισμικό πλουραλισμό.
Σκοπός της παρέμβασης να προσφέρει το βίωμα της έμπνευσης της δημιουργίας της συγκινησιακής σύνδεσης, της εμπιστοσύνης και της αμοιβαιότητας που ανθίζει στη δυναμική της μικρής και μεγαλύτερης ομάδας ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ. Με μια ενιαία εκθεσιακή αφήγηση που ξεδιπλώνεται ευρηματικά στα δωμάτια της ιστορικής οικίας, στο «ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΜΑΝΑΚΗ» προσκαλεί όλους τους εμπλεκόμενους, δημιουργούς επιμελητές, συνδιοργανωτές, συμμετέχοντες, στην πρόσληψη ενός ανεκτίμητου εικαστικού πλουραλισμού που αποκαλύπτει πολλά επίπεδα νοημάτων και πρωτότυπους οπτικούς κώδικες. Επιδίωξη του Μουσείου πέρα από τη θέαση των έργων τέχνης που παρουσιάζονται να επικοινωνήσει βιωματικά την αξία της αλληλεπίδρασης σε μια ομάδα, με αφετηρίες από τα επίπεδα νοημάτων που αποκαλύπτουν τα ζωγραφικά έργα και προσφέρουν ένα προσωπικό νόημα στον κάθε αποδέκτη. Ο κύκλος των επιμελητών, ο κύκλος των οικογενειών, ο κύκλος των κρατικών θεσμών, ο κύκλος των αιρετών εκπροσώπων, ο κύκλος του διαφοροποιημένου κοινού κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της έκθεσης ασκούνται στην μικρή και μεγάλη ομάδα και συνδέονται στο μεγάλο κύκλο με προσέγγιση σύνθεσης με σεβασμό σε κάθε διαφορετικό επικοινωνιακό κώδικα.
Η έκθεση καθημερινά είναι ανοιχτή με ελεύθερη είσοδο και με την ανοιχτή πρόσκληση σε όλους και όλες να απολαύσουν την εμπειρία του ατμοσφαιρικού χώρου του μοναδικού ιστορικού χώρου και να επιχειρήσουν τις δικές τους αναγνώσεις και νοηματοδοτήσεις στα έργα τέχνης που συνομιλούν ευρηματικά μεταξύ τους, στο μοναδικό περιβάλλον της ιστορικής οικίας!
Η ιστορική οικία του Αλέξανδρου Δαμανάκη αποτελεί ένα μεγαλόπρεπο αρχιτεκτόνημα τριών ορόφων με πλούσια αισθητικά στοιχεία στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους το που στεγάζει σήμερα στην όμορφη πόλη του Αγίου Νικολάου στο Λασίθι τη Δημοτική Πινακοθήκη
Διαβάζουμε στην ιστορική ταυτότητα της Πινακοθήκης: «Κτίστηκε ως κατοικία για τον Αλέξανδρο Δαμανάκη μεταξύ των ετών 1850 -1855 και αποτελεί ένα από τα αντιπροσωπευτικά δείγματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας και τυπολογίας ευρωπαϊκού εκλεκτικισμού που εμφανίζεται στην Κρήτη από το 1830 και μετά. Ο Αλέξανδρος Δαμανάκης από οικογένεια εμπόρων με καλλιτεχνική παιδεία και σημαντικές εμπορικές συναλλαγές ποτών και ξυλείας, με τη Μασσαλία της Γαλλίας και την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ιδιοκτήτης της ποτοποιίας « ΟΥΖΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ» και δωρητής της «Δημοτικής Σχολής Αγίου Νικολάου» το 1881, αποπερατώνει την κατασκευή της κατοικίας του, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες το 1855. Ως το 1860 ολοκληρώνεται ο εσωτερικός διάκοσμος με πέτρινα, ξύλινα και κεραμικά στοιχεία (ελληνικά και ευρωπαϊκά) από Κρητικούς και ξένους τεχνίτες. Από τις αρχές του 1900 που έγιναν σημαντικές προσθήκες στο βόρειο και δυτικό τμήμα, το αρχιτεκτόνημα φιλοξένησε εμπορικά καταστήματα και κατοικίες. Το 1930 εκμισθώθηκε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και στέγασε για χρόνια στο ισόγειο του το πρώτο υποκατάστημα της για χρόνια στον Άγιο Νικόλαο και στους α΄ και β΄ ορόφους του την κατοικία του πρώτου της διοικητή Για τον λόγο αυτό έγινε από τότε γνωστό ως Τράπεζα. Από το 1950 στο κτήριο στεγάστηκαν το ιατρείο Νικόλαου Φουντουλάκη και τα ιδιωτικά σχολεία αγγλικών των Χαμπάκη και Μαρίας Μυλωνάκη –Χωραφά. Η αποκατάσταση των Α και Β ορόφων του αρχοντικού ξεκίνησε το έτος 1999 όταν μισθώθηκε από το Δήμο Αγίου Νικολάου επί δημαρχίας Αντώνη Ζερβού, προκειμένου στα 608, 48 τμ του κτίσματος να στεγασθεί η «Δημοτική Πινακοθήκη Αλεξάνδρα Δαμανάκη-Θεοδοσάκη» αποδίδοντας τιμής ένεκεν στην κόρη του Αλέξανδρου Δαμανάκη, μέντορα των τεχνών, την πλήρη ονομασία της».
Σε αυτό το αρχοντικό στον παλαιό οικισμό της πόλης του Αγίου Νικολάου ,με τα περίτεχνα αισθητικά στοιχεία του εσωτερικά και εξωτερικά, η υψηλή αισθητική είναι ορατή σε κάθε σημείο του καθώς και η αγάπη για τις τέχνες από τα πρόσωπα που το κατοίκησαν στο πέρασμα του χρόνου είναι διάχυτη στην ατμόσφαιρα του ως αναπόσπαστό στοιχείο της καθημερινότητας τους.
Όμως εκτός αυτών είναι πρώτιστα το μεράκι του απόγονου της οικογένειας Δαμανάκη, του κ. Γιάννη Τζώρτζη νομικού, διεθνούς καλλιτέχνη φωτογράφου και παθιασμένου συλλέκτη, που εξαλείφει μαγικά τη φθορά του χρόνου γιατί ο ίδιος αθόρυβα σχεδόν με σεβασμό στην ιστορία του τόπου, εμπλουτίζει με νέα τεκμήρια την χωρική μεγαλοπρέπεια της ιστορικής οικίας. Έτσι αυτή η πολυδιάστατη αισθητικά και ιστορικά δυναμική του αρχοντικού ΔΑΜΑΝΑΚΗ σήμερα συνθέτει μια συναρπαστική πρόκληση για επιμελητικές προτάσεις, αλλά ταυτόχρονα σηματοδοτεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σημασιολογικό πλαίσιο για κάθε πολιτισμική αναπαράσταση που φιλοξενείται στον εμπνευσμένο χώρο. Η ιστορική μνήμη στο αρχοντικό ΔΑΜΑΝΑΚΗ σε προσκαλεί να την αγγίξεις, ψηλαφώντας τα μοναδικά αντικείμενα-τεκμήρια που μεταγγίζουν τη χωρική οικειότητα της ζωής μιας οικογένειας με μεγάλη αγάπη και αφοσίωση στις τέχνες Η ιστορική οικία κλέβει δικαιωματικά σήμερα τις εντυπώσεις κάθε επισκέπτη με την φροντίδα των απογόνων της να εντείνουν την αισθητική της μεγαλοπρέπεια στο πέρασμα του χρόνου και ταυτόχρονα να ενθαρρύνουν έναν πρωτότυπο διάλογο με νέα διακοσμητικά στοιχεία και συλλεκτικά αποκτήματα.
«Σκεφτόμαστε με τα αντικείμενα που αγαπάμε και αγαπάμε τα αντικείμενα με τα οποία σκεπτόμαστε» (Turkle 2007:5) Σκέψη και συναίσθημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα πάντοτε στη σχέση που διαμορφώνουμε με τα αντικείμενα.
Στην εικαστική έκθεση ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 2ΣΥΝ2 η αποκάλυψη της ιστορικότητας του αρχοντικού ΔΑΜΑΝΑΚΗ με πρωτότυπα ενθυμητικά τεκμήρια της ιστορικής οικίας διάσπαρτα να λειτουργούν ως μέσο αντίληψης του χώρου νοητικά απτικά και σωματικά είναι γεγονός ότι λειτούργησε κρίσιμα στην επιμελητική πρόταση των υπεύθυνων επιμελητών Ορφανίδη Γιώργου και Δρακάκη Μαρίας.
Η εκθεσιακή αφήγηση προσκαλεί έως 13 Αυγούστου καθημερινά όλους όσοι ενδιαφέρονται να βιώσουν ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ την εγγύτητα του ΣΥΝ που διαχέεται από φαινομενικά ετερόκλητους εικαστικούς κώδικες των «2ΣΥΝ2» ζωγράφων Αντώνη Αλιβρούβα, Μαρίας Κοκκίνη, Κατερίνας Γεωργαντά, Κατερίνας Ραπάνη, να νιώσουν συγκίνηση, να ερμηνεύσουν, να συνδεθούν προσωπικά, να ανακαλύψουν προσωπικό νόημα, κυρίως όμως να ΣΥΝαισθανθούν στο αρχοντικό ΔΑΜΑΝΑΚΗ τη δυναμική της ιστορικής μνήμης που εμπνέει με έναν πρωτοφανή αισθητικό πλουραλισμό το σήμερα και ενθαρρύνει την προοπτική πρωτότυπων αποκωδικοποιήσεων στον απαραίτητο δυναμικό διάλογο της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία χωρίς στερεοτυπικά εμπόδια και αποκλεισμούς. Η διεργασία της αποκωδικοποίησης συντελείται με όχημα τον πολιτισμό και την παιδεία καθώς συνδιαλέγονται.
Με σεβασμό και ιχνηλάτηση του «ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ» που φιλοξενεί το νόημα της ζωής και φιλοξενείται σε κάθε αγαθό-έργο-τέχνημα του πολιτισμού, που (ανα)τροφοδοτείται από την ανθρώπινη ψυχή.
Αναλυτικότερα στον επίστημο ιστότοπο του Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων
https://school-life.gr/apokodikopoiisi2syn2/
Οι φωτογραφίες ανήκουν στον καλλιτέχνη φωτογράφο Γεώργιο Αυγουστινάτο. Η φωτογράφιση των έργων τέχνης πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Δήμου Αγίου Νικολάου για τις ανάγκες της φιλοξενίας της συγκεκριμένης έκθεσης στη Δημοτική Πινακοθήκη «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΔΑΜΑΝΑΚΗ ΘΕΟΔΟΣΑΚΗ» τον Αύγουστο του 2023.
Βιβλιογραφία-Πηγές
Turkle, S. (2007). Evocative objects. Things we think with. Cambridge,MA: The MIT Press
Μαρία Α. Δρακάκη
Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων
Επιμελήτρια Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων
