Καλοκαιράκι! Η περίοδος που η ζέστη χτυπάει κόκκινο, η καρδιά θέλει βόλτα με φίλους στα σοκάκια και τις πανέμορφες παραλίες μας και ο νους στριφογυρνάει στα μεζεδάκια, το αλκοόλ και κάθε λογής λιχουδιές που θα «δέσουν το γλυκό» για εμάς τους Έλληνες! Γιατί τι άλλο να ζητήσει κανείς…; Υγεία, φίλους, γέλια, φαΐ καλό και ένα ποτηράκι δροσερό ποτό που θα σβήσει τις συνέπειες του καύσωνα…!
Κάπου εκεί είναι που ακούγεται και η φωνούλα που μας υπενθυμίζει τον ΣΤΟΧΟ μας. Ποιος είναι αυτός;! Μα, ότι το Καλοκαίρι αυτό θα είναι ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΠΟΥ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ! Τι θα καταφέρουμε; Μα να χάσουμε επιτέλους αυτό το παραπάνω βάρος που μας έχει κατσικωθεί, να…εδώ… στην κοιλίτσα και στο πλάι…Αχ…Πόσο ενοχλητικό…Και πάμε να σκύψουμε και μας ενοχλεί…Μα μ’ αυτό συμβιβαστήκαμε πια… Ε, δε μας πληρώνουν και για μοντέλα…! Διεκδικούμε το δικαίωμα στην κοιλίτσα της καλοπέρασης! Ελάτε μου, όμως, που θέλουμε να πάμε για μπάνιο, να βάλουμε το μαγιό μας και να νιώσουμε όπως τότε… (Πότε θυμόμαστε, παρεμπιπτόντως, να κοιτάμε με πραγματική ικανοποίηση το σώμα μας και να μην περιμένουμε ότι εκείνο θα ήταν ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΠΟΥ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΑΜΕ; Στο πολυετές αυτό γκάλοπ απαντάμε σταθερά, οι περισσότεροι τουλάχιστον, «ΠΟΤΕ»! Όσο όμορφο κι αν έχει υπάρξει, όσο υγιές, μυώδες, καμπυλωτό ή μπρος-και-πίσω-ίσιο, γούστα είναι αυτά, εμείς θέλαμε κάτι άλλο…! Αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση, που εδώ είμαστε να κάνουμε!) Και η μέρα, ή ακόμα καλύτερα, εποχή της Μαρμότας ξεκινάει!
Έρχονται έρευνες, χρόνια τώρα, να μας πουν αυτό που ξέρουμε, γιατί το βλέπουμε σε μας και τους γύρω μας! Μας επιβεβαιώνουν ότι κάθε φορά που μπαίνουμε σε εξαντλητικές δίαιτες, ακολουθούμε τον ίδιο αδιέξοδο μονόδρομο. Επανερχόμαστε στο αρχικό μας βάρος, αν σταθούμε τυχεροί και δεν πάρουμε και λίγο ακόμα! Έτσι, δώρο από τη δίαιτα!
Η Dr. Elizabeth Lowden, βαριατρική ενδοκρινολόγος στο Νοσοκομείο Delnor, το αιτιολογεί λόγω της πολυπλοκότητας του ορμονικού και νευρολογικού ελέγχου του ανθρώπου. Ο εγκέφαλός μας είναι απίστευτα εξελιγμένος ως προς την ενεργειακή μας ισορροπία. Δεν του αρέσει να τη χάνει. Η Dana Hunnes, PhD, RD, διατροφολόγος στο ιατρικό κέντρο του UCLA Ronald Reagan, επισημαίνει ότι το σώμα μας δε θέλει να φεύγει από το σύνηθες βάρος του. Αυτός είναι και ο λόγος που το βάρος που παροδικά προσλάβαμε ή χάσαμε επανέρχεται στα συνήθη επίπεδα του οργανισμού άμεσα μόλις επανέλθουμε στις συνήθειές μας. Ο οργανισμός μας, σύμφωνα με την ερευνήτρια, έχει ένα συγκεκριμένο ιδανικό βάρος, που καθορίζεται από γενετικούς παράγοντες. Ωστόσο πάντα μένει χώρος για τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, που μπορούν να το επηρεάσουν ιδιαίτερα. Κάποιοι από εκείνους είναι ο τρόπος της διατροφής μας και η άσκηση.
Η Lowden παρομοιάζει τον μηχανισμό συντήρησης του συνήθους βάρους μας με έναν θερμοστάτη. Έχει ρυθμιστεί, ας πούμε, μέσω προγράμματος να διατηρείται ο χώρος που θα μπει πάντα στους 27 βαθμούς. Τον κατεβάζουμε στους 20. Θα επανέλθει αυτόματα, βάσει προγραμματισμού, στους 27. Γι’ αυτό μπορεί να μην είναι τόσο δύσκολη υπόθεση να μειώσουμε το βάρος μας κατά λίγα κιλά, αλλά το να χάσουμε πολλά απενεργοποιεί τον «θερμοστάτη». Αν πέσει χαμηλότερα από εκεί που το σώμα μας νιώθει καλά και βολικά, παλεύουμε με τος ορμόνες μας για να το συντηρήσουμε.
Όταν μειώνουμε την πρόσληψη τροφής, ο υποθάλαμος και η υπόφυση λαμβάνουν σήματα ελλιπούς ενεργειακής πρόσληψης από τα όργανά μας. Οπότε προσαρμόζουν τα ορμονικά επίπεδα, ώστε να εξουδετερώσουν τη μείωση εκείνη, εξηγεί η Lowden. Πώς; Οι ορμόνες της πείνας στήνουν χορό! Οι ορμόνες του κορεσμού μειώνονται! Δεν μπορούμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε την τροφή, ονειρευόμαστε λιπαρά φαγητά και σνακ και τρέχουν τα σάλια μας μέχρι να τα γευτούμε. Δεν σταματάει εδώ, όμως! Αδυνατούμε να σταματήσουμε να τα καταναλώνουμε όταν γεμίζει το στομάχι μας!
Εδώ βρίσκεται, λοιπόν, η επιστημονική εξήγηση γιατί σωματικά ψάχνουμε τις τροφές που αποκλείσαμε από τη διατροφή μας, ώστε να χάσουμε το βάρος που ενοχλούσε το μαγιουδάκι να στρώσει ονειρεμένα πάνω στο καλοσχηματισμένο μας κορμί! Υπάρχει και συναισθηματικός λόγος, που ενισχύει την τάση μας εκείνη! Ναι, είναι η στέρηση! Ήμασταν στη γωνίτσα μας, δεν τρώγαμε ό,τι λιγουρευόμασταν τόσο καιρό και τώρα…ήρθε η ώρα να το απολαύσουμε! Μα αν πριν μας έφτανε ένα…τώρα θα φάμε ό,τι στερηθήκαμε επί 2 ή και 3 φορές! Γιατί το δικαιούμαστε! Σάμπως πριν είχαμε χάσει το δικαίωμά μας στην απόλαυση, στην παρέα μετά μεζεδακίων και μπυρακίων! Τώρα ήρθε η ώρα της επανάστασης, λοιπόν, γιατί ΤΟ ΣΩΜΑ ΞΕΡΕΙ!
Έρχεται ο κύριος Burguera, ενδοκρινολόγος και διευθυντής προγραμμάτων παχυσαρκίας στην κλινική του Κλήβελαντ, να μας εξηγήσει τους τρόπους επανάστασης του σώματος. «Όταν μειώσεις το βάρος σου κατά 4-5% του αρχικού, ενεργοποιούνται διάφοροι εξισορροπιστικοί μηχανισμοί, όπως του εντέρου και του εγκεφάλου, που προσπαθούν να σε επιστρέψουν στο αρχικό σου βάρος.
Οι Gilhooly και συνεργάτες βρήκαν στη σημαντική τους έρευνα του 2007 ότι ανάμεσα σε γυναίκες που ακολούθησαν περιοριστικές δίαιτες, εκείνες που έχασαν περισσότερο βάρος επιθυμούσαν πιο πλούσιες ενεργειακά τροφές μετά από 6 μήνες δίαιτα. Εκεί μιλάει για μας η Lowden, λέγοντας ότι είναι απίστευτα εξοργιστικό να χάνεις το 5-10% του βάρους σου, μόνο για να δουλέψει φαινομενικά εναντίον σου το σώμα σου!
Εκτός από τις ορμόνες και τα παιχνίδια τους, έχει αποδειχτεί ότι σε υπερβολικά μειωμένη πρόσληψη τροφής, το σώμα μας μπαίνει σε κατάσταση λιμοκτονίας. Εκεί το σώμα κρατάει όση ενέργεια μπορεί, αντί για να την κάψει.
Ας εξηγήσουμε, λίγο, εδώ τα βασικά. Το σώμα μας καίει ενέργεια για να διατηρηθεί στη ζωή. Αυτό περιγράφει τον βασικό μας μεταβολισμό. Καίμε ενέργεια που παίρνουμε από την τροφή για να λειτουργήσουν τα ζωτικά μας όργανα, να αναπνεύσουμε, να πέψουμε την τροφή μας κτλ. Χρησιμοποιεί ακόμα ενέργεια για να κινηθεί και να αθληθεί. Αν αποφασίσουμε να του δώσουμε ελάχιστη ενέργεια μέσω της τροφής μας, δηλαδή μπούμε σε στερητική δίαιτα, ο οργανισμός για να επιβιώσει μειώνει τις καύσεις του. Άρα εκεί που θα έκαιγε, για παράδειγμα, 2500 θερμίδες για να δουλέψει, να πάει και στη θάλασσα να κολυμπήσει, θα κάψει 1000 θερμίδες που αποφασίσαμε να του δώσουμε! Γιατί; Είπαμε! Δεν αρέσει στον οργανισμό μας να αλλάζει σημαντικά το βάρος του και αυτή η μείωση βάρους θα ήταν υπερβολική για εκείνον. Θα του κόστιζε ακριβά! Επειδή εκείνος, λοιπόν, ξέρει… κάνει το σωστό! Μειώνουμε πρόσληψη; Μειώνει καύση! Ισοζύγιο: check!!!
Σε υποθερμιδικές δίαιτες φαίνεται να μειώνεται και η μυϊκή μάζα, προκαλώντας περαιτέρω μείωση του μεταβολικού ρυθμού. Ακόμα και αν αθλούμαστε και συντηρούμε τη μυϊκή μας μάζα, αυτό δεν αρκεί για τον περιορισμό της μείωσης του μεταβολισμού σε κατάσταση ηρεμίας.
Πολύ όμορφα… Οπότε..; Πώς περιμένουμε ότι θα χάσουμε βάρος, όταν η ίδια μας η φυσιολογία είναι εναντίον μας;! Γιατί υπάρχουμε οι διαιτολόγοι;!
Η Lowden θα μιλήσει για μένα: «Δεν υπάρχει τρόπος να ξεγελάσουμε τους εγκεφάλους μας, ώστε να μην έχουν αυτή την απόκριση. Υπάρχουν σίγουρα όμως πιο υγιεινοί τρόποι να τραφούμε». Οι συστάσεις μας προτρέπουν να καταναλώνουμε αρκετές φυτικές ίνες από φρούτα, λαχανικά και πλήρη δημητριακά ολικής άλεσης. Αυτά είναι γνωστό ότι μας χορταίνουν σε μικρότερες ποσότητες τροφής και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Με αυτόν τον τρόπο διατηρείται η θερμιδική πρόσληψη στα επίπεδα που χρειάζεται ο εκάστοτε οργανισμός. Καταναλώνοντας, επιπροσθέτως, καλά λιπαρά οξέα, που περιέχονται στο ωμό ελαιόλαδο, το αβοκάντο, τους ωμούς ξηρούς καρπούς έχουμε καλύτερα γλυκαιμικά επίπεδα και περισσότερο κορεσμό, οπότε δεν πεινάμε. Αυτό επιβεβαιώνεται από πληθώρα μελετών πάνω στη Μεσογειακή Διατροφή, η οποία βγαίνει νικήτρια τις τελευταίες δεκαετίες ως προς την αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους, καθώς και τη συντήρηση του αποκτηθέντος.
Ο Burguera επιβεβαιώνει ότι το κλειδί στην απώλεια βάρους είναι μία μακροπρόθεσμη προσέγγιση στον τρόπο ζωής, παρά προσωρινές δίαιτες-αστραπή. Προτείνει επίσης να κοιτάξουμε και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που καθορίζουν το βάρος εκκίνησης.
Κλείνοντας, θα ήταν καλό να αναφερθούμε στα βασικά στοιχεία που μας προσφέρουν υγεία και ευεξία. Μιλήσαμε για την ποιότητα της διατροφής μας, καθώς και για την άσκηση. Είναι εξαιρετικής σημασίας η σταθερότητα και στα δύο! Εξίσου σημαντικός είναι ο επαρκής ύπνος, η μείωση των επιπέδων στρες, η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, καθώς και η διατήρηση του Κέντρου Υγείας του Οργανισμού μας, του εντερικού μας μικροβιώματος, σε εξαιρετική κατάσταση. Η έρευνα της Ικαρίας, προσθέτει σε αυτά την κοινωνικοποίησή μας και το κίνητρο για ζωή!
Οπότε ονειρευόμαστε, συμβιώνουμε αρμονικά με τους ανθρώπους που επιλέγουμε, τρώμε παρέα όσο μπορούμε, χωρίς οθόνες! Τρώμε όσο μας ζητάει το σώμα μας από αυτό που έχει ανάγκη και διατηρούμε επαρκή κίνηση στη ζωή μας! Όταν χρειαζόμαστε βοήθεια, ξέρουμε ότι αυτό είναι ανθρώπινο. Επιλέγουμε επαγγελματίες που γνωρίζουν σε βάθος το αντικείμενό τους και μας εμπνέουν να βελτιώσουμε τις συνθήκες της ζωής μας!
